---

Сцэнар атрымання прафесіі ў нашай краіне нагадвае пратаптаную сцежку. У 17 гадоў мы паступаем ва ўніверсітэт, чатыры-пяць гадоў вучымся, а затым шукаем працу. На шчасце, не ўсе аднолькавыя і не ўсе жадаюць ісці па адным і тым жа шляху. Скончыўшы ў 2013 годзе БДУ і адпрацаваўшы год як юрыст, Алена Капачова вырашыла, што ёй не стае пажыўных рэчываў у беларускіх законах – неабходна ўсё гэта “заправіць” еўрапейскім досведам, дадаць жменю ангельскай мовы і шчодра пасыпаць міжкультурнымі зносінамі. Якая на смак вучоба ва Ўніверсітэце Маастрыхта у Нідэрландах, чытайце ніжэй.

Які момант у тваім жыцці падштурхнуў цябе да паступлення ў замежны ўніверсітэт?

На трэцім ці чацвёртым курсе навучання ў БДУ я ўсвядоміла, што хачу паступаць у магістратуру менавіта замежнага ўніверсітэта, каб параўнаць “хатняе навучанне” з тым, што прапануе знакамітая еўрапейская адукацыя. Так і здарылася! Пасля года працы ў якасці юрыста маё жаданне ўдасканаліць свае навыкі ў прафесіі яшчэ больш узрасло. Да яго дадалася прага палепшыць ангельскую мову і, вядома, паглядзець свет! Гэта было абсалютна абдуманае рашэнне, якое пацягнула за сабой вельмі цікавы досвед.

А чаму ты вырашыла паступаць у Нідэрланды, ва Ўніверсітэт Маастрыхта? Гэта была выпадковасць ці мэтанакіраваны выбар?

А вось тут ужо выпадак узяў верх над маёй прадуманасцю. Я шукала магістратуру, у якой асноўны акцэнт быў бы зроблены на праве інтэлектуальнай уласнасці. Такіх універсітэтаў, у якіх выкладанне курсу адбываецца на ангельскай мове, у Еўропе можна было пералічыць на пальцах адной рукі. Гэта ўніверсітэты ў Брытаніі, Нямеччыне, Нідэрландах. Мае дакументы адразу ж прынялі ва Ўніверсітэце Маастрыхта, дзе мяне чакала цяжкая, але займальная вучоба і магчымасць жыць у невялікім горадзе, у якім студэнтаў больш, чым мясцовых жыхароў. Жаданне мець зносіны і не марнаваць шмат грошай на пражыванне і прывяло мяне ў гэты студэнцкі “вулей”.

Юрыдычная мова складаная для разумення і на рускай мове, не кажучы ўжо пра галандскую або ангельскую. Ты не баялася менавіта моўнага бар’ера ў вучобе, што не будзеш, да прыкладу, паспяваць засвойваць тоны законаў?

Так, часам было вельмі складана, асабліва спачатку, калі задавалі чытаць па 50 старонак на наступны дзень, а гэта азначала, што заставацца ў бібліятэцы прыйдзецца да дзясятай гадзіны вечару.

Адразу сустракалася шмат лексічных канструкцый, раней мне не вядомых, але я разумела, што ўсё гэта толькі развівае мяне, бо дзеля гэтага я сюды і прыехала!

Да таго ж мне дапамог досвед навучання па праграме ERASMUS ў Вільні, якраз на курсе інтэлектуальнай уласнасці, дзе павярхоўна я пазнаёмілася з ангельскай лексікай ў гэтай галіне. А ўвогуле, я раіла б не баяцца падобных цяжкасцяў! Гэта своеасаблівы challenge для ўсіх студэнтаў, і без яго было б не так цікава вучыцца.

Методыка навучання ў тваім універсітэце заснавана на Problem-Based learning system. Раскажы, калі ласка, больш падрабязна пра гэта.

Гэта цікавая інавацыйная сістэма, укаранёная ва Ўніверсітэце Мастрыхта і некаторых амерыканскіх універсітэтах. Сутнасць яе такая: студэнтам не даюць гатовую інфармацыю для завучвання. Выкладчык вызначае праблемнае поле пытання і задае тон дыскусіі паміж студэнтамі. Падчас дадзенага абмеркавання студэнты павінны самі дабрацца да сутнасці праблемы, а выкладчык толькі выступае ў якасці дасведчанага назіральніка. Перад заняткамі даюцца спасылкі на крыніцы з неабходнай і карыснай інфармацыяй, якую трэба прапрацаваць самастойна ў бібліятэцы або дома, такім чынам да практычных заняткаў трэба быць інфармацыйна-падрыхтаваным.

А як ставяцца ва ўніверсітэце да нядобрасумленных студэнтаў?

Скажу шчыра: такіх я тут не сустракала. Усе студэнты вельмі матываваныя, паколькі стаць адлічаным з універсітэта вельмі лёгка, а вось аднавіцца ці паступіць зноў не так ужо проста.

У галандскай сістэме адукацыі, напрыклад, калі цябе выключылі за плагіят, ты пазбаўляешся права паступаць ва ўніверсітэт на бліжэйшыя некалькі гадоў. Вядома, суворая сістэма, затое вучацца сапраўды з усведамленнем важнасці вучобы.

Ты стала магістрам юрыдычных навук нейкага канкрэтнага прававога поля, або ў Нідэрландах, як і ў нашай  краіне, усе становяцца “ўніверсальнымі” юрыстамі?

Магістратура заўсёды накіравана на вывучэнне больш вузкіх практычных пытанняў. Яна карысная, у першую чаргу, для тых, хто ўжо папрацаваў у пэўнай сферы і зараз хоча спецыялізавацца ў канкрэтных прававых пытаннях. У маім выпадку вучоба факусавалася на вывучэнні права інтэлектуальнай уласнасці і кіравання ведамі. На практычных занятках мы разбіралі кейсы еўрапейскіх краін. Гэта значыць, у цэлым разглядалі, як развіваецца гэтая галіна права ў свеце, аднак з упорам на еўрапейскі досвед. І ў гэтым нам дапамагалі выкладчыкі-практыкі.

Ты вяла групу ў кантакце Study in The Netherlands (Maastricht), пазнаёміўшчыся з якой у мяне склалася супярэчлівае меркаванне твайго стаўлення да вучобы. Ты знаходзіла і дзялілася з падпісчыкамі плюсамі і мінусамі такой методыкі навучання. Напрыканцы адукацыйнага працэсу ты выбрала, што перамагло?

У выніку я магу сказаць, што гэта бясцэнны досвед. Вядома, многае спачатку можа не падабаецца, асабліва ва ўмовах такой нагрузкі! У нас амаль не было вакацый – пастаянная вучоба. Але не варта ўспрымаць такую загружанасць з пазіцыі адных толькі цяжкасцяў, варта разгледзець у гэтым… магчымасці, што я і зрабіла. Акрамя вучобы, я старалася ўдзельнічаць у многіх студэнцкіх актыўнасцях, падарожнічаць, што і дазволіла стаць году навучання адным з самых яскравых падзей у маім жыцці.

Ці цяжка было табе адаптавацца да новага асяроддзя?

Я вельмі хутка прывыкла да новага асяродку, паколькі большасць студэнтаў прыехалі гэтак жа, як і я, з розных краін свету. Я пазнаёмілася са студэнтамі з Еўропы, Лацінскай Амерыкі, Індыі, Кітая. Сярод маіх аднагрупнікаў не было ніводнага галандца. А нам усім неабходна было ладзіць адзін з адным, вучыцца, весці побыт, падарожнічаць. Аднолькавыя для ўсіх умовы нас аб’ядналі. Мовай для зносін была абраная, вядома, ангельская. І ў горадзе таксама ў асноўным усе размаўлялі менавіта на ім, паколькі з мясцовымі жыхарамі мы амаль не ўзаемадзейнічалі. Для больш хуткай адаптацыі студэнтаў ва ўніверсітэце арганізоўваліся розныя вечарыны, і такая нефармальная атмасфера спрыяла збліжэнню. І, па-мойму, новыя знаёмствы – гэта заўсёды вельмі весела!

Які быў самы яскравы, запамінальны момант падчас жыцця ў Маастрыхце, і па чым ты сумуеш?

Першае, што прыходзіць мне на розум як самая яркая падзея, – гэта карнавал напярэдадні Вялікага паста. Усе жыхары горада не працуюць цэлы тыдзень! Толькі святкуюць і весяляцца. І, вядома, нельга не расказаць пра разнастайнасць касцюмаў. У чаргу за гамбургерам ў Макдональдс можна сустрэць людзей у вобразе льва, японскай школьніцы, святара, вядзьмаркі. На мне з незвычайных прадметаў гардэроба быў усяго толькі парык. Мы выдатна адпачылі тады і заадно занырыліся ў мясцовыя звычаі.

А што датычна таго, па чым я буду сумаваць, – гэта ровар, дакладней, спосаб перамяшчэння на ім. У кожнага жыхара Маастрыхта ёсць свой жалезны сябра. Справа ў тым, што праезд на грамадскім транспарце каштуе нямала, таму галандцы дабіраюцца ў любую кропку горада менавіта на ровары. Гэта вельмі зручна, бо для такога перамяшчэння створаны ўсе ўмовы: асобныя роварныя дарожкі, разметка, светафоры, павага з боку аўтамабілістаў. Ровар і навучанне ва ўніверсітэце – гэта два непарыўныя элементы, паколькі дабіралася я да бібліятэкі, кампуса і падарожнічала толькі на ім. Так што можна сказаць, я з’ездзіла за званнем магістра юрыдычных навук у галіне інтэлектуальнай уласнасці на ровары!